Παρασκευή 11 Ιουλίου 2014

Η ΙΟΒΟΛΟΣ ΑΥΤΑΠΑΤΗ!

ΠΡΟΟΙΜΙΟ.

 Ο Άνθρωπος  σκέπτεται, αισθάνεται  και υπεύθυνα ενεργεί και πράττει. Τα τρία αυτά,  βασικά ενεργήματα, κρυσταλλώνουν τις πεποιθήσεις  και τα πιστεύω του, άρα θεμελιώνουν την ανθρωπινότητα. Την μοναδική ανθρώπινη ποιότητα, η οποία συνιστά την ειδοποιό διαφορά του από τα άλλα έμβια όντα.

 Με τη σκέψη προσπαθούμε να αντιληφθούμε την πραγματικότητα, στην οποία είμαστε  υποχρεωμένοι να ζήσουμε, να επιβιώσουμε και δημιουργικά να δράσουμε. Συνιστά το πιο στέρεο στοιχείο αναφοράς της υπόστασής μας. Με τη σκέψη αναζητούμε  το ρίζωμά μας στον αντικειμενικό Κόσμο. Είναι  το ενέργημα της γνώσεως και της αναζήτησης της αλήθειας. Βασικό «οπλοστάσιό» μας  ο νους, ο Λόγος.

 Το συναισθάνεσθαι, παρά το ότι το τοποθετούμε στην καρδιά μας  είναι ενέργημα πάλι του εγκεφάλου μας. Με το συναισθάνεσθαι εννοούμε τη διαχείριση της  εσωτερικής μας  ενέργειας.  Ο χώρος των κάθε είδος συναισθημάτων, συγκινήσεων,  επιθυμιών και ορμέμφυτων. Είναι ο ψυχικός   «λέβητας»  παραγωγής   ενέργειας. Από τη φύση του καθίσταται εύκολα τυρβώδης. Επιζητεί τακτοποίηση και ευρυθμία. Ήτοι το  κάλλος.

  Από τον αρμονικό συνδυασμό συναισθημάτων και λόγου αναφύεται η βούληση για δράση. Ήτοι το ηθικό ενέργημα, που αφορά κατά βάση στους άλλους συνανθρώπους. Είναι η ηθική στάση ζωής. Η αξία του αγαθού, με την σημασία του καλού.

     Οι τρεις παραπάνω ψυχικές αναζητήσεις, της αλήθειας, της ωραιότητας και του καλού, είναι διαρκείς και ταυτόχρονες. Τις διαχωρίζουμε μόνον για λόγους καλύτερης κατανόησης. Η ανθρώπινη ψυχή, όμως, νοεί, συναισθάνεται και ενεργεί, ως όλον, με  κρυσταλλωμένες  πεποιθήσεις και  πιστεύω.

   ΕΙΣΑΓΩΓΗ.

Οι ασύλληπτες  σε όγκο γνώσεις και ειδικά τεχνολογικές εφαρμογές, παράλληλα με τα άπειρα αγαθά που μας προσφέρουν,  προκαλούν μια πολλαπλότητα και πολυπλοκότητα, που δεν μπορεί να παρακολουθήσει εύκολα ο ανθρώπινος εγκέφαλος.

Ο περασμένος αιώνας, επιστημονικά πλέον, μας κληρονόμησε, ότι η όλη αλήθεια, ως απόλυτο μέγεθος είναι ασύλληπτη από τον ανθρώπινο νου[θεώρημα Gödel]. Ήτοι τα σημερινά πολύπλοκα θέματα, σε παγκόσμια πλέον  κλίμακα, όπως είναι τα στρατηγικά, τα οικονομικά, τα κοινωνικά και προπαντός τα πολιτικά, ως ολότητες και αλληλοσυγκρουόμενα και αλληλοσυμπληρούμενα είναι πέραν από τις ατομικές μας νοητικές δυνατότητες, ακόμη και των  πιο «ειδικών».
 Το ίδιο συμβαίνει  με την Ομορφιά και το Ηθικό[καλό],  ως απόλυτες έννοιες έχουν πολλές αναγνώσεις.

  Όταν, όμως, η αλήθεια, το κάλλος και το αγαθό μένουν αντικειμενικά απροσδιόριστα είναι  μοιραίο να είναι  επισφαλείς οι  πεποιθήσεις και τα πιστεύω μας, που στηρίζονται  σε αυτά, με συνέπεια να προκαλούνται ψευδαισθήσεις και λάθη. Έτσι εύκολα διαψεύδονται οι εκτιμήσεις μας και οι ελπίδες μας.
 Τελικά η διαρκώς μεγεθυνόμενη πολυπλοκότητα, η ταχύτητα των αλλαγών και η μη προβλεψιμότητα κατακλύζουν το ψυχικό κόσμο μας και προκαλούν πικρία, φόβο και τρόμο. Κινούμαστε σε ωκεανούς αβεβαιότητας με ελάχιστα πελάγη βεβαιότητας.


     ΘΟΡΥΒΟΣ,  ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ  ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ.

     Η ασύλληπτες ταχύτητες μετάδοσης των πληροφοριών ,η  εμπορευματοποίηση των πάντων, η ανάδειξη από μέσο σε σκοπό και η «θεοποίηση» του χρήματος σε συνδυασμό με μια ανελέητη υπερβολή σε όλα και για όλα, προκάλεσαν στην κοινωνική ζωή έναν ανυπόφορο «θόρυβο», τεράστιες βαρβαρότητες και επικίνδυνες αυταπάτες.

 Ο άνθρωπος κινδυνεύει να καταστεί ένας απλός αριθμός, ακόμη και ένα απλό ζώο, ένα πράγμα, ένα εμπόρευμα. Ουσιαστικά τείνει να γίνει είδος υπό εξαφάνιση, ενώ οι κοινωνίες και οι πολιτισμοί τον άνθρωπο είχαν ως σκοπό και αξία.

     Η πιο οικτρή τραγωδία είναι, ότι ενώ τα πάντα γίνονται για το καλό του ανθρώπου, εκείνος κατέστη το πρώτο θύμα.

     Καταιγισμός  ειδήσεων και πληροφοριών με ωραίο περιτύλιγμα και με πρόφαση το δικό μας καλό περιέχουν μέρος της αλήθειας, ενώ υστερόβουλα αποκρύπτεται ο απώτερος σκοπός, που είναι  να γίνει ο άνθρωπος έρμαιο και άβουλο πλάσμα. Ένας πελάτης,  ένας καταναλωτής ή ένας φοβισμένος οπαδός…

     Η πληθώρα, ανεύθυνων και ενίοτε κακόβουλων, πληροφοριών, από τα ΜΜΕ, το διαδίκτυο και η έρπουσα φήμη προκαλούν μια πλήρη σύγχυση και μια αρρωστημένη κουλτούρα, που επηρεάζει σε ανεξέλεγκτο βαθμό τη διαμόρφωση της νοοτροπίας και της σκέψης μας. Έχουμε την ψευδαίσθηση ότι είμαστε ενημερωμένοι, αλλά αυτό δεν είναι πραγματική γνώση. Είναι ένα συνονθύλευμα γνωμών με κάποια δόση αλήθειας ανάμικτη με φοβερό και πολλές φορές ύπουλο  ψέμα. Όλοι μας νομίζουμε, ότι έχουμε στέρεες απόψεις και πεποιθήσεις για όλα τα θέματα. Φυσικά σε μια μαζική κοινωνία όλα τα θέματα , σχεδόν, επηρεάζουν όλους μας. Αλλά είναι ανέφικτο να έχουμε ξεκάθαρη  και απόλυτη θέση για τα πολύπλοκα και τεράστια προβλήματα.

     Το κακό, το άσχημο και το ψέμα  είναι πιο ελκυστικά γιατί .. «πουλάνε» πιο εύκολα. Οι αστοχίες έχουν απείρως περισσότερες πιθανότητες να συμβούν από μια  επιτυχία. Το πιο εύκολο πράγμα είναι να πούμε τίποτα δε γίνεται. Όλα είναι στραβά και ανάποδα. Αλλοίμονο!  

  Το αίσχιστο όλων, η ιοβόλος αυταπάτη, είναι ότι μας δημιουργούνται άκρως ελαττωματικές πεποιθήσεις και πιστεύω, και εμείς οι ίδιοι δεν το αντιλαμβανόμαστε. Πεποιθήσεις, που στηρίζονται σε ελλιπή αλήθεια, σε ωραίο ψέμα και ανέντιμη στάση.   Έτσι μας δημιουργείται μια απόλυτη πεποίθηση ότι ενεργούμε με την δική μας …ελεύθερη επιλογή, αλλά στην πραγματικότητα  δρούμε καθ’ υπαγόρευση.

Με αυτή  την ελαττωματική  πεποίθηση για την πραγματικότητα θεωρούμε ότι πράττομε ορθά και πιθανότατα δίκαια. Αυτό είναι και το πιο κρίσιμο σημείο. Από αρχαιοτάτων χρόνων θεωρείται ότι ο νους[σκέψη] χαλιναγωγεί τα συναισθήματα και τα ορμέμφυτα και έτσι αναπτύσσεται η εγκράτεια. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι ο λόγος στηρίζεται στην αλήθεια και όχι στην αληθοφάνεια, που οδηγεί στην αυταπάτη. Εάν  ο λόγος στηρίζεται σε ελλιπή αλήθεια τότε υπάρχει τεράστιο κίνδυνος να καταστραφεί ό,τι ωραίο και ηθικό έχει ο άνθρωπος. Οδηγείται εκ του ασφαλούς σε κακοπραγία.
  Σύντομα απογοητευόμαστε και τότε μας φταίνε όλοι. Με αυθαίρετη αναγωγή συμπεραίνουμε ότι  όλοι είναι ψεύτες. Οι άλλοι είναι υπεύθυνοι. Χάνεται η εμπιστοσύνη και γκρεμίζεται το όλο  οικοδόμημα των αξιών μας.

  Έχει λησμονηθεί, ότι η ανθρωπινότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ελευθερία και τη δίδυμή της την υπευθυνότητα. Η αυθεντική ηθική ευθύνη άμυνας του εαυτού μας ανήκει σε εμάς τους ίδιους. Η προσωπική ευθύνη προϋποθέτει την ειλικρινή, έντιμη και ευπρεπή στάση, που ξεκινά από τη διάγνωση των δικών μας ικανοτήτων σε σχέση με το πολύπλοκο και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.


       ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ .

Ορθότατα καταργήσαμε τις αυθεντίες, αλλά πρέπει να παραδεχθούμε, ότι και εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε αυθεντίες. Όσο «ειδικοί» και εάν είμαστε δεν είναι δυνατόν να είμαστε «ειδικοί» σε όλα τα θέματα.

   Πρέπει να εμπιστευθούμε, ξανά και σοβαρά τους συνανθρώπους μας.  Το μεγάλο έλλειμμα της σημερινής Κοινωνίας μας είναι η ουσιαστική έλλειψη  της εμπιστοσύνης μεταξύ μας. Αυτό προκαλεί το κύριο χαρακτηριστικό της εποχής μας  την αβεβαιότητα, η οποία όταν μας κυριεύσει καθίσταται η μεγάλη κατάρα και πρόξενος πολλών δεινών. Μετουσιώνεται όμως, σε  οξυγόνο της ανανέωσης και προόδου μας, όταν βρίσκεται μέσα στα μέτρα μας.

Κανείς άλλος, χωρίς τη δική μας συμμετοχή, δεν μπορεί να εξαλείψει την αβεβαιότητα, χωρίς να χάσουμε την ελευθερία μας και την ανθρωπινότητα. Ευθύνη δική μας είναι  να βρούμε και να αναπτύξουμε και τις δικές μας  δυνάμεις μας μέσα   στο πλαίσιο των προδιαγραφών μας σε συσχετισμό με το περιβάλλον.

Να θεμελιώσουμε στέρεα το δικό μας Εαυτό, φυσικά σε αρμονική εξισορρόπηση του εσωτερικού  μας  «εγώ»[id] και του κοινωνικού Υπερεγώ. Να δημιουργήσουμε τη δική μας ταυτότητα. Όχι μια αίολη οντότητα, αλλά μια προσωπικότητα προσαρμοσμένη στις πραγματικές συνθήκες, τις οποίες μπορούμε στο ζωτικό μας χώρο  να επηρεάσουμε.

 Τα παραπάνω είναι θέματα αγωγής, τουτέστιν επίδρασης στις ικανότητές μας. Η  επίδραση αυτή με στόχο  τις αρετές[συναρμογές και προσαρμογές με τον Κόσμο] που κοσμούν την ανθρώπινη προσωπικότητα. Αφετηρία των αρετών είναι το πρώτο αντίκρισμα της μάνας μας. Στερεώνονται μέσα στην οικογένεια και το σχολείο. Και σταδιακά σφυρηλατούνται, ως αξίες, στο κοινωνικό καμίνι και σταδιακά παγιώνονται   με την προσωπική μας δια βίου συμμετοχική διαδικασία, που ονομάζομε  ανδραγωγία, ως τη φάση της αυτοπραγμάτωσης.

Όλοι μας έχουμε δει πως ξεφυτρώνει ένα λουλουδάκι μέσα σε μια ρωγμή βράχου. Η επιστήμη μας διδάσκει ότι μέσα σε ένα Σύμπαν με δισεκατομμύρια Γαλαξίες των δισεκατομμυρίων αστεριών, επάνω σε ένα «χαλίκι» που γυρίζει σαν σβούρα και κινείται στο άπειρο, με ένα εσωτερικό γεμάτο λάβα δημιουργήθηκε μια φωλιά γεμάτη θαλπωρή[ κατάλληλες συνθήκες], όπου αναδύθηκε το μεγαλύτερο θαύμα, η ζωή. Το θαύμα αυτό μετεξελίχθηκε σε ένα πιο τεράστιο θαύμα, τον ανθρώπινο εγκέφαλο, με εκατοντάδες δισεκατομμύρια νευρώνες και συνάψεις, από το οποίο αναδύεται το τρίτο μέγιστο θαύμα. Η ανθρώπινη συνείδηση. Έτσι ο άνθρωπος όχι απλά παίρνει πληροφορίες από το περιβάλλον , αλλά τις μετατρέπει σε γνώσεις χρήσιμες. Και το σπουδαιότερο αποκτά τη γνώση της γνώσης και αυτοβελτιώνεται συνεχώς. Αποκτά την ικανότητα να αναζητεί το ωραίο και να διακρίνει το ευρύτερο καλό.

   Μέσα στον υπέροχο Κόσμο της ζωής και του θανάτου. Τον αβέβαιο και τρομερό που έχουμε την τύχη να ζούμε, θαρρούμε, ότι μπορούμε να οργανώσουμε ευκρασία για συνύπαρξη. Ως σκεπτόμενοι και παιδευμένοι άνθρωποι έχουμε τις δυνατότητες και το καθήκον να δημιουργήσουμε μια φωλιά  πραγματικής και ωραίας καλοσύνης.

Φυσικά κανένας μας δεν μπορεί να αλλάξει τον Κόσμο μόνος του. Ίσως  όλοι μαζί μπορούμε να δημιουργήσουμε ανθρώπινες συνθήκες  διαβίωσης. Δεν είναι δυνατόν να επαλειφθεί οριστικά το κακό, η ασχήμια και το ψέμα , γιατί είναι συνυφασμένα άρρηκτα  με  το καλό, την ομορφιά και την αλήθεια. Γύρω μας δεν υπάρχουν κακοί ή  καλοί άνθρωποι. Ο άνθρωπος έχει τις περισσότερες δυνατότητες, αλλά και αδυναμίες.  Μπορεί να είναι  homo sapiens[έλλογος], αλλά και    homo demens[παράλογος]. Εξαρτάται από το είδος των αξιών που θα επιλέξει. Κάθε άνθρωπος έχει θετικές και αρνητικές πτυχές. Και το καλό και το κακό. Μόνον η αναλογίες ποικίλλουν.

 Η καλλιέργεια[παιδαγωγία- ανδραγωγία] του νοητικού ,πνευματικού μας κόσμου μπορεί να αναπτύξει τη ψυχική μας γονιμότητα, οπότε πιο εύκολα θα διακρίνουμε την αλήθεια, την ομορφιά και το καλό. Οι άνθρωποι δεν  είναι ρομπότ με  πρόγραμμα ανταγωνισμού και καταξίωσης, αλλά είναι γεννήματα του έρωτα και της αγάπης. Πιότερο από τις επιτυχίες αξίζει η εντιμότητα και ο σεβασμός. Η θετική ανθρωπινότητα αποπνέει πίστη, ελπίδα και αγάπη, από τις οποίες αναδύεται αυθόρμητα μια απέραντη αισιοδοξία, η οποία δίνει θετικό πρόσημο σε όλα τα συναισθήματά μας.

Και επειδή οι προσωπικές μας δυνάμεις πάντοτε είναι πεπερασμένες , μπορούμε με ειλικρίνεια , ευπρέπεια και εντιμότητα να ακουμπήσουμε στο διπλανό μας. Να διακρίνουμε τις θετικές του πτυχές και να μειώσουμε τις αρνητικές. Προϋπόθεση όμως είναι η ενσυναίσθηση. Να μπαίνουμε στη θέση τους και όχι απλά να τους διαβάζουμε με το δικό μας κώδικα, που μπορεί να είναι και επισφαλής.
 Ας αναρωτιόμαστε γιατί άραγε εκείνοι σκέπτονται έτσι!


ΕΠΙΛΟΓΟΣ.

Εκατομμύρια ανθρώπινες ψυχές έχουμε παγιδευτεί σε ένα… «ειδησιακό» και «διαφημιστικό» εμπορευματοποιημένο καταιγισμό και δε μπορούμε να βρούμε εναλλακτικές πορείες ευχαρίστησης και ευτυχίας.
Και όμως υπάρχουν, εάν βρούμε την αισιοδοξία μας, που αποπνέει  μια πραγματική αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση.
 Θα προτείναμε να ξεκινήσουμε από τα πιο απλά. Να επιλέγουμε  μέσα από το χάος της φαινομενικής πραγματικότητας, ό,τι πιο αληθινό, ό,τι πιο ωραίο και ό,τι πιο καλό και να τα συνθέτουμε αρμονικά με τα αντίθετά τους, τα οποία οφείλουμε  υποβαθμίζουμε.
 Ίσως αυτός ο δρόμος είναι πιο βατός μέσα στις δυσκολίες που προκαλεί η σημερινή μαζική Κοινωνία.
Ας μη καταπίναμε αυθόρμητα το κάθε κακό, κάθε ψέμα και αποτρόπαιο.
 Ας προχωράμε στα παραδείγματα της φύσεως και της ζωής, τα οποία είναι συνθέσεις κατά βάση αντιθέτων με τη αρχή της χρυσής τομής[αναλογίας] και του άριστου μέτρου. Όλες οι ανθρώπινες αρετές, είναι, ακριβώς, συνθέσεις  αντιθέτων!
Έτσι αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες πιο έλλογα και η αβεβαιότητα περιορίζεται σε επιτρεπτά  όρια.
Τότε σκεπτόμαστε πιο καθαρά, αισθανόμαστε πιο ωραία και ενεργούμε πιο έντιμα και δημιουργικά.
                            
                                                                                                     Δημήτρης  Μπάκας.
                                                                                                          Ιούλ. 2014
  




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου