Ο «ΑΛΛΟΣ» ΩΣ ΕΑΥΤΟΣ

 

Ο άνθρωπος είναι το πολυπλοκότερο ον στη Φύση. Αυτό σημαίνει ότι είναι και το πιο ξέμακρο από αυτή. Πολλοί το θεωρούν ως ακρωτήρι  ή χερσόνησο της Φύσης. Είναι όμως αυτό που μοιάζει πολύ, ο συνάνθρωπος! Τα συναισθήματά μου, αρχίζουν από την αγάπη και φθάνουν στο μίσος από το διάλογο μέχρι τον πόλεμο , από την συνεργασία για το κοινό καθήκον και καλό μέχρι τον αδυσώπητο ανταγωνισμό και πάλη.

Ακόμη, όμως,  και στις χειρότερες στιγμές της ζωής μας ανάμεσα σε όλα όσα μας περιβάλλουν και διαφέρουν από μένα ο άλλος άνθρωπος είναι ο μόνος που κατά κάποια έννοια «μοιάζει με μένα». Παρά τις όποιες διαφορές και αντιπαλότητες μοιραζόμαστε κατά τον ίδιο τρόπο ύπαρξης τον Κόσμο γύρω μας.  Αυτή η κοινή ποιότητα αίσθησης ονομάζουμε «ανθρωπινότητα».

Είναι το μόνον ον για το οποίο μπορώ να πω «αγαπώ τον πλησίον μου ως εαυτόν».

Πράγματι ισχύει ότι «ο άνθρωπος δεν γίνεται άνθρωπος παρά μεταξύ ανθρώπων», «χωρίς Εσύ ούτε Εγώ, χωρίς Εγώ ούτε Εσύ] [Φίχτε]. Όλα δείχνουν ότι το εγώ του ανθρώπου  συγκροτείται συγκεκριμένα με βάση την αλληλεπίδραση, που έχει  με άλλα άτομα από τη γέννησή του και καθ’ όλη την διάρκεια των σταδίων της ανάπτυξής του.

 

 Ο άνθρωπος είναι «ον πολιτικό».  Αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτε, ούτε και την αναγνώριση του εαυτού του[cogito] αν οι άλλοι δεν τον αναγνωρίσουν ως αυτό που είναι. Η οποιαδήποτε σχέση με τον εαυτό μου[αυτοσχεσία] είναι συνυφασμένη με κάτι ωραίο, ηθικό και αληθινό το οποίο μοιράζεται και ο διπλανός μου.  Έτσι αναδύεται μια σχέση με τον άλλον [ετεροσχεσία]. Σχέση συν-είναι που εμφανίζεται ως τόπος αναπόφευκτης απώλειας της απόλυτης  «ελευθερίας». Τούτο υπαινίσσεται με τη φράση «η κόλαση είναι οι άλλοι» ο Φουκώ.

 

Η σχέση, όμως, με τον άλλον είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια σχέση ισορροπίας με τον εαυτό μου. Η εγγύτητα λόγω συμπάθειας προς τον άλλον εξανθρωπίζει το άτομο, καθόσον η διυποκειμενική σχέση είναι βασικό προαπαιτούμενο για μια επεξεργασία  της προσωπικής συνείδησης. Το εγώ αποσπάται από την ψευδαίσθηση της ατομικής αυτάρκειας μόνον υπό το βλέμμα του άλλου, καθώς ελευθερώνεται αυθεντικά στον εαυτό του η βεβαιότητα ότι είναι ουσιαστικά υποκείμενο. 

Τούτο σηματοδοτεί το τέλος του ανθρώπου, που ασχολείται μόνον με τον εαυτό[εγωκεντρικό] και εμφανίζεται ως πραγματικό πρόσωπο που στρέφεται προς τον άλλον. Τότε η Κοινωνία συγκροτείται και ανασυγκροτείται με μια διαρκή προσέγγιση του άλλου που επιτυγχάνεται με τη συνειδητοποίηση της αυταπάτης της ατομικής αυτάρκειας.

 Συνύπαρξη, όμως δεν σημαίνει πλήρη αφομοίωση της ανθρώπινης προσωπικότητας-ταυτότητας, αλλά αρμονική ένταξή της. Με την αρμονική ένταξη μόνο είναι δυνατή η προσαρμογή των αντιτιθέμενων όρων της ετερότητας, της ισότητας, της διαφορετικότητας.

Λεπτές έννοιες ανακύπτουν, όπως το ταυτόσημο του προσώπου, αλλά και η συγκρισιμότητα , η εναλλαξιμότητα σε σχέση με τις αξίες της σύγχρονης δημοκρατικής κοινωνίας που έχουν ως προϋπόθεση την ισότητα και την ελευθερία.

 «Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ισότιμοι»! αυτό  συνιστά μια βασικότατη απαίτηση που είναι μια τεράστια υπέρβαση της αντίληψης της αρχαιότητας με τις απόλυτες διαφορές κατά περίπτωση. «Πας μη Έλλην -βάρβαρος», «κύριος»- δούλος, άνδρας -γυναίκα .

 

Ο ξένος τελείως άλλος, ακόμη και σήμερα, ισχύει σε τεράστιο βαθμό!  Η νεωτερικότητα καθιέρωσε το ομοιότητα με διαφορετική εμφάνιση. Ο άλλος εμφανίσθηκε, ως όμοιος και ξεπεράσθηκαν πολλά φράγματα που υπήρχαν, αλλά δημιουργήθηκαν άλλες δυσκολίες. Την ανισότητα την καθόριζαν οι φυσικές διαφορές.

 Η δημοκρατία, όμως, δεν δέχεται ανισότητες.  Άρα σήμερα δεν μπορούν να νοηθούν ανισότητες από διαφορές. Το αρσενικό και το θηλυκό είναι ίσα μέσα στην Κοινωνία. Το χρώμα και η καταγωγή δεν αποκλείουν την ισότητα. Οπότε εμφανίζεται μια πολυμορφία μέσα στην ισότητα, που μόνον ως ταυτοσημία μπορεί να νοηθεί.

 Ταυτόσημοι μπορεί να είμαστε, αλλά απόλυτα ίσοι σε όλους τους τομείς όχι!

 

Σήμερα το μεγάλο ζητούμενο είναι να δοθεί στον «ίσο» η «διαφορετικότητά» του. Η άκρατη ισότητα είναι πλήρης ισοπέδωση ,άρα μηδενισμός και αφανισμός της Κοινωνίας.

 Είμαστε ταυτόσημοι, αλλά όχι συγκρίσιμοι απόλυτα.

 Εκτιμάται ότι η  εφαρμογή της σε μέτρο άριστο  εφαρμογή της χρυσής αναλογίας μπορεί να δώσει αρμονικά αποτελέσματα.

 

                                                          Δημήτρης Μπάκας

                                                                 20 Απρ. 2023

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΗΘΙΚΗ ( Μέρος Α΄)

 

Το άτομο και η κοινωνία υπάρχουν αμοιβαία. Ο άνθρωπος είναι «πολιτικό ον». Η δημοκρατία επιτρέπει την πλούσια και πολύπλοκη σχέση άτομο-κοινωνία, όπου τα άτομα μπορούν να αλληλο-βοηθούνται , αλληλο-αναπτύσσονται , αλληλο- ρυθμίζονται και αλληλο-ελέγχονται.

Η ανθρωποηθική προϋποθέτει την ενσυνείδητη απόφαση, ότι είμαστε μέλη μιας ανθρώπινης κοινωνίας που ανήκει στο ευρύτερο ανθρώπινο είδος, άρα οφείλουμε να καλλιεργούμε διαρκώς την ειδοποιό διαφορά μας από τα άλλα  έμβια όντα, την ανθρωπινότητά μας με προσωπική μας ευθύνη. Να εντοπίζουμε τις αντινομίες, αλλά και να τις γεφυρώνουμε για μια υπέρτερη ανθρώπινη ζωή για τους επιγόνους μας.

 Ήτοι απαιτείται προσπάθεια για τον εξανθρωπισμό της ανθρωπότητας, να σεβόμαστε τις διαφορές των άλλων συγχρόνως με την υποστήριξη της ταυτότητάς μας. Την ανάπτυξη ενσυναίσθησης, κατανόησης και αλληλεγγύης με τους λοιπούς συνανθρώπους μας. Κοντολογίς, η ανθρωποηθική ενέχει την ελπίδα για ολοκλήρωση της ανθρωπινότητας, ως πλανητικής συνείδησης  και υπηκοότητας. Ενέχει πόθο και θέληση, αλλά και  ένα στοίχημα ζωής με αβέβαιο αποτέλεσμα, οπωσδήποτε απόλυτα αναγκαίο για ένα καλύτερο μέλλον των ανθρώπων.

Η δημοκρατία βασίζεται στον έλεγχο των οργάνων της εξουσίας από τους εξουσιαζόμενους και έτσι περιορίζει την υποδούλωση που προκαλεί η εξουσία που δεν υπόκειται σε ανάδραση.

 Η δημοκρατία είναι κάτι παραπάνω από ένα πολίτευμα. Συνιστά έναν ζωντανό οργανισμό αναπαραγωγής και ανατροφοδότησης αυτοοργανούμενο. Είναι η συνεχής αναγέννηση  ενός πολύπλοκου και αναδραστικού  βρόχου:  πολίτες παράγουν τη δημοκρατία που παράγει πολίτες!

Αντίθετα από τις δημοκρατικές κοινωνίες, οι οποίες λειτουργούν χάρη στο αίσθημα ευθύνης των πολιτών τους, που εμπνέουν στα άτομα και στις ελευθερίες που τους προσφέρουν, οι δεσποτικές ή ολοκληρωτικές κοινωνίες κάνουν τα άτομα απλούς υπηκόους. Στη δημοκρατία το άτομο είναι πολίτης, νομικό πρόσωπο και πρόσωπο ευθύνης. Εκφράζει τις επιθυμίες και το συμφέρον του, αλλά από την άλλη πλευρά δείχνει την υπευθυνότητα και αλληλεγγύη στην πολιτεία.

 

            Η δημοκρατία δεν μπορεί να οριστεί με απλό τρόπο. Η κυριαρχία   των πολιτών περιέχει συγχρόνως τον αυτοπεριορισμό της κυριαρχίας αυτής  μέσω της υπακοής στους νόμους και της μεταφοράς της εξουσίας της στους εκλεγμένους. Επίσης η δημοκρατία περιέχει συγχρόνως τον αυτοπεριορισμό της εξουσίας του κράτους, μέσω της διάκρισης των εξουσιών, την εγγύηση των ατομικών δικαιωμάτων και την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Η δημοκρατία έχει προφανώς ανάγκη τη συναίνεση της πλειονότητας των πολιτών και το σεβασμό των δημοκρατικών κανόνων. Έχει την ανάγκη για καλή πίστη του μεγαλύτερου μέρους των πολιτών στη δημοκρατία. Αλλά, ταυτόχρονα, με τη συναίνεση, η δημοκρατία χρειάζεται τον εν μέτρω ανταγωνισμό και τη διαφορετικότητα. Η διαφορετικότητα συνιστά ζωτικής σημασίας χαρακτηριστικό κλειδί λειτουργίας της δημοκρατίας. Διαφορετικότητα των συμφερόντων, καθώς και των  ιδεών.

 Σεβασμός της διαφορετικότητας σημαίνει ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να ταυτιστεί με τη δικτατορία της πλειονότητας πάνω στις μειονότητες.  Πρέπει να περικλείει το δικαίωμα των μειονοτήτων και όσων διεκδικούν δικαίωμα έκφρασης και ύπαρξης, πάντα μέσα στο πλαίσιο του νόμου λειτουργίας της δημοκρατίας. Όπως στη Φύση πρέπει να προστατευτεί η βιόσφαιρα με τη διατήρηση της ποικιλότητας, έτσι πρέπει να προστατευτεί και η διαφορετικότητα των πηγών και μέσω ενημέρωσης, πάντα μέσα στα καλώς εννοούμενα μέτρα ηθικής τάξης.

Η δημοκρατία έχει συγχρόνως ανάγκη από αντιθέσεις και συγκρούσεις ιδεών και απόψεων,   καθόσον δίνουν την ζωικότητα και την παραγωγικότητα, μέσα όμως στο πλαίσιο του νόμου, ώστε να μη διαλυθεί ο κοινωνικός ιστός και παύσει να λειτουργεί ο δημοκρατικός θεσμός.

 

 Οι εκλογές ορίζουν τον  νικητή, ο οποίος σε αντάλλαγμα υποχρεούται να λογοδοτήσει για την εφαρμογή των ιδεών του απαιτώντας συγχρόνως συναίνεση, διαφορετικότητα και σύγκρουση.  Η δημοκρατία είναι ένα πολύπλοκο σύστημα πολιτικής και πολιτισμικής ζωής που τρέφεται από την πνευματική αυτονομία των ατόμων, από την ελευθερία γνώμης και έκφρασης, αλλά και από την υπευθυνότητά τους ως πολίτες. Πρόσωπα που τρέφονται πνευματικά από το τρίπτυχο: Ελευθερία-Ισότητα -Αδελφοσύνη , το οποίο όμως επειδή ενέχει συγκρουσιακό χαρακτήρα για να γίνει δημιουργικό πρέπει να βιώνει ένα οικογενειακό κλίμα συμβίωσης και μέτρου.

 

Η δημοκρατία συνιστά ένα πολύπλοκο πολιτικό σύστημα, γιατί ζει από τις πολλαπλότητες. Τους συναγωνισμούς και τους ανταγωνισμούς, αλλά παρά ταύτα συγκροτεί μία ζωντανή και ισχυρή κοινότητα. Μια ένωση αρμονίας και δυσαρμονίας. Πάντα λειτουργεί σε ένα κρίσιμο σημείο, τη χρυσή τομή των συσχετισμών. Συνιστά  κοινωνική ανάδυση. Συνιστά  συλλογική αρετή! Είναι μια ποιοτική κορυφή, όπως όλες οι αρετές, γι’ αυτό απαιτεί καταβολή συνεχούς και τεράστιας δύναμης των μελών της για να κατανικήσουν τις ατομικές αδυναμίες που αναδύονται κυρίως από το ιδιωτικό και προσωπικό ή κλειστό ομαδικό συμφέρον.

Ακριβώς γι’ αυτό, θαρρούμε ότι μόνο η ευρεία και ολιστική παιδεία μπορεί να καλλιεργήσει το κοινωνικό έδαφος, ώστε να αναπτυχθούν οι δημοκρατικές  απαιτήσεις και αντιλήψεις….Εδώ είναι η κρίσιμη λειτουργία ενός αυθεντικού δημοκρατικού δημιουργικού διαλόγου μεταξύ πολιτών με προσωπικότητα και αίσθημα ευθύνης.

Όλα  τα σημαντικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας πρέπει να βρίσκονται σε ένα διαρκή δημιουργικό διάλογο που τα ενώνει με τρόπο συμπληρωματικό όρους, που είναι ανταγωνιστικοί:συναίνεση/σύγκρουση,ελευθερία-ισότητα-αδελφοσύνη,ιδεολογικοί ανταγωνισμοί/ εθνική ενότητα…

 Η υγιής δημοκρατία αναδύεται ακριβώς λόγω της κοινής συνείδησης των πολιτών ότι ανήκουν σε ένα ενιαίο σύνολο, που η διαφορετικότητα αγγίζει πάντα την ενότητα. (συνέχεια στο επόμενο).

 

                                                                    Δημήτρης Κ. Μπάκας

                                                                      27 Απρ. 2023

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ (Μέρος Α΄)

 

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από αφάνταστη πολυπλοκότητα της ζωής και αναρίθμητες εξειδικεύσεις σε επιμέρους τομείς, που διαλύουν το όλο ως σύνθεση. Παρατηρούνται υπερβολές, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να φαίνονται σχεδόν όλα σα «γελοιογραφία». Χείμαρροι πληροφοριών από όλα τα μέρη του Κόσμου και για άπειρα θέματα κατακλύζουν τον ανθρώπινο νου, κάθε στιγμή, και δεν τού επιτρέπουν να σκεφθεί, να στοχασθεί κάτι άλλο. Δεν του επιτρέπουν να τα βάλει σε μια απλή σειρά, να τα κατανοήσει σε σχετικό βαθμό που θα του αποφέρουν μια στοιχειώδη ασφαλή γνώση. Έτσι προκαλείται μια κατάσταση πρωτόγνωρης σύγχυσης.

 Ζούμε σε ένα «θόρυβο» κάθε είδους. Θόρυβο που προέρχεται από άπειρες αιτίες. Ο ίδιος ο πολιτισμός μας προκαλεί διαρκεί θόρυβο. Η κίνηση των οχημάτων στους δρόμους ένας θόρυβος και μια αταξία Τα μηχανήματα που μπήκαν μέσα στη ζωή μας  ακόμη και στο σπίτι μας. Η τηλεόραση ουσιαστικά  θόρυβο προκαλεί. Η μουσική έγινε θόρυβος εκκωφαντικός, αλλά και η ζωγραφική έσπασε σε ψηφίδες και σημεία. Διάσπασε τις καλές μορφές[εύμορφες], τις απλοποίησε και τις παραμόρφωσε και τελικά παρουσιάζει ά-σχημα ..σχήματα. Η εμφάνιση επίσης. Τα φθαρμένα παντελόνια και ρούχα νέων και «ώριμων» δίνουν μια προχειρότητα τις ζωής και μια υπερπλούστευση μέσα στο πλαίσιο της ελεύθερης επιλογής του τρόπου ζωής και μάλιστα της πρόκλησης.

   Και μέχρι ενός σημείου όλα αυτά ερμηνεύονται σαν μια «απελευθέρωση» από τις αναστολές του πολιτισμού που συνήθως εκφράζεται με την ευταξία, την πειθαρχία και τους περιορισμούς στα άτομα. Θαρρούμε, όμως,  ότι περάσαμε στην απέναντι όχθη. Χάσαμε την ισορροπία του χρυσού μέτρου. Ασφαλώς  η ζωή δεν μπορεί να ζήσει σε μια πάκτωση, αλλά δεν νοείται συνύπαρξη σε κατάσταση ασυδοσίας και θορύβου. Δεν μπορούν οι άνθρωποι, ως λογικά όντα, να ζήσουν συνεχώς έξω από κάθε λογική αντίληψη. Ο Λόγος έχει την αρμόζουσα θέση στη ζωή μας, γιατί αυτός μας βάζει σε ένα προσδιορίσιμο σημείο ύπαρξης και προπαντός δημιουργεί συνθήκες σταθερές..

Απαιτείται, φυσικά, και ένας βαθμός αταξίας, που είναι απόλυτα απαραίτητος για ανανέωση και δημιουργία. Αλλά ο μηδενισμός και το χάος έχουν μηδενίζει τα μέχρι τώρα επιτεύγματα του ανθρώπου. Ο νόμος  την έννοια της ευταξίας  έχει ως σκοπό  και  παρά το ότι δεν είναι δυνατόν να καλύψει όλες τις ανθρώπινες πτυχές εντούτοις είναι το πλαίσιο συνύπαρξης των ανθρώπων. Είναι ο κύριος ρυθμιστικός παράγοντας, μαζί με την απούσα, προ πολλού αιδώ, που μετατρέπουν το άτομο από μέλος αγέλης σε δημιουργικό πολίτη.

Σήμερα, πολύ σωστά, θεωρείται, ως  ύπατη αξία η ανθρώπινη ύπαρξη και η ευδαιμονία του ατόμου, δηλαδή η αποφυγή του πόνου, που είναι, όμως, συνδεδεμένη με άπειρους παράγοντες, οι οποίοι δεν ελέγχονται. Έτσι καθίσταται μάλλον και πάλι  ουτοπία.  Κυριαρχεί αβεβαιότητα, το στρες, το  άγχος και ο φόβος. Η απαισιοδοξία για το μέλλον έχει αμαυρώσει κάθε αχτίδα ελπίδας. Συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι η γκρίνια και οι αντιπαλότητες, τα  μίση και οι ανταγωνισμοί. Οι συναισθηματικοί δεσμοί της αγάπης, που ενώνουν τα μέλη τις κοινωνίας και συνιστούν τις αντίρροπες των διαλυτικών και καταστροφικών ροπών δυνάμεις έχουν χαλαρώσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε η  κοινωνική συνοχή να είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη.

Επικρατεί ένα κλίμα μαζικής αυταπάτης και  μαζικής νεύρωσης.

 Όμως ο  Άνθρωπος δεν μπορεί να ζει συνεχώς κάτω από ένα στρες, πόνο, φόβο, οπότε   καταρρέει και συντρίβεται  κάτω από το δυσβάστακτο φορτίο αναζητεί, λοιπόν τη δυνατότητα  ελπίδας!!! Από πού όμως. Ίσως από τους ίδιους  χώρους, που του προκαλούν τον πόνο και τη δυστυχία. Αυτά είναι τα στηρίγματά του, αυτά και οι πηγές των προβλημάτων του. Ας προσπαθήσουμε να ψάξουμε την αλήθεια του ισχυρισμού μας.

Ο άνθρωπος από τη φύση του θέλει να νιώθει ευχάριστα. Να  νιώθει, δηλαδή,  ανεκτό πόνο και όχι μηδενικό πόνο, γιατί ατροφούν τα συστήματα απορρύθμισης του οργανισμού του. Στη γενική περίπτωση απαιτείται συνθήκη αρμονικής ισορροπίας όλων επιδράσεων και εσωτερικών αντοχών. Ο πόνος γενικά προέρχεται, σε γενικές γραμμές, από τρεις βασικούς χώρους. Από το εξωτερικό περιβάλλον, από τον  ανθρώπινο βιολογικό του οργανισμό καθεαυτό και από τους άλλους συνανθρώπους, ως άρρυθμη συνύπαρξη.

Ο πόνος είναι κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ζωής Η παντελής εξάλειψη του πόνου είναι πρακτικά αδύνατη.. Με  πόνο ερχόμαστε [γενέθλια],  με τον πόνο[= κόπο] ζούμε και με πόνο, τελικά, αποχωρούμε [… προς ανάπαυση]. Το μόνο που μπορεί να επιτευχθεί είναι να κρατηθεί μέσα στα όρια των ανθρώπινων  αντοχών.

Το περίεργο είναι ότι από τρεις παραπάνω χώρους περιβάλλον, φυσικό και ανθρώπινο, όπως και από τον εαυτό μας δεχόμαστε και κάθε ευεργετική βοήθεια, σε μορφή ενέργειας. Ταυτόχρονα άπειρες και διαρκείς αναδράσεις προκαλούν μια αφάνταστη πολυπλοκότητα στις σχέσεις μας προς κάθε κατεύθυνση. Το είδος, ένταση και εμμονή αυτών των σχέσεων είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας εναρμόνισης με τον παγκόσμιο ρυθμό. Οι σχέσεις αυτές συνιστούν και τις αξίες της ζωής μας.

 Ο πόνος προκαλεί  την ανάγκη επίλυσης του προβλήματος. Η ανάγκη προκαλεί δυσφορία, οπότε αναφύεται η επιθυμία, που δημιουργεί το ενδιαφέρον για ενέργεια προς απόκτηση του επιθυμητού αγαθού για ανακούφιση από τον πόνο ή  εσωτερική  πλήρωση. Στη συνέχεια το  άτομο εισέρχεται στην ανία, μέχρις ότου άλλη προκληθεί άλλη επιθυμία κ.ο.κ .

 

 ΕΝΝΟΙΕΣ:

-Ανάγκη: [αγκώνας, αγκαλιά] προκαλεί περίσφιξη, στενοχώρια, δυσφορία  και άγχος.

          -Επιθυμία: θέλω από καρδιάς δηλ.« θέτω την καρδιά μου σε κάτι»,που μου λείπει.

-Αξία{<άγω} [ άξιον εστί]: Προσδιορίζεται καλύτερα, ως μια νοητή σχέση{συνάφεια-δεσμός} μεταξύ υποκειμένου και  ενός αντικειμένου,  η οποία όταν συμβεί «ικανοποιεί» μια ανάγκη- επιθυμία- ορμή, άρα ανακουφίζει και ευχαριστεί το  υποκείμενο. Προκαλεί  ενδιαφέρον, άρα συνιστά κίνητρο πράξεως.

          -Αγαθό  είναι το αντικείμενο, που ενέχει την αξία.

Άρα: Οι αξίες, αγαθά και ανάγκες- επιθυμίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένα.

           -Αρετές είναι οι πραγματωμένες αξίες! <αραρίσκω:[Συνδέω, τακτοποιώ]= αρμονία, αρετή, αρέσκω , άρα, άρθρο, αριθμός, άριστα κλπ.

           -Προσωπικότητα είναι η ισόρροπη και αρμονική βιωματική προσέγγιση πλήρωσης σε όλες τις αξίες. Συνιστά έργο αποστολής και καθήκοντος κάθε ανθρώπου.

 

  ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΑΓΚΩΝ:

           -κατώτερες:  επιβίωσης, ασφάλειας  και διαιωνίσεως του είδους [σεξ].(όλα τα έμβια)

           -ανώτερες: αναγνώρισης, εκτίμησης, σεβασμού, αυτοπραγμάτωσης..( άνθρωποι)

.

  ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΞΙΩΝ:

            -Ανώτερες, όσες έχουν μεγαλύτερη διάρκεια, θεμελιώνουν άλλες αξίες, δεν είναι μεριστές.

            -Ανώτατες οι αιώνιες.[αλήθεια, κάλλος, αγαθό, ιερότητα]

 

            ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΞΙΩΝ[ =Τέχνη της ζωής= Στρατηγική προσωπικής  δόμησης].

Η Αρχιτεκτονική συνιστά τη σπουδαιότερη, ίσως, τέχνη που απέφερε  στον άνθρωπο ένα  σπουδαίο πολιτισμό, γιατί κάθε  δομική κατασκευή  προσφέρει ικανοποιητική  λειτουργικότητα, στερεότητα και  αισθητική απόλαυση.

Αρχιτεκτονική των  έμβιων και ειδικότερα  η αρχιτεκτονική της  ανθρώπινης προσωπικότητας, συνιστούν ασύλληπτα πολύπλοκες συνθέσεις απείρων αλληλο-επιδραζομένων σχέσεων. Πρέπει να συνδυασθούν σε λειτουργικό, στέρεο και αισθητικό σύνολο άπειρα αλληλο-επηρεαζόμενα, διαφορετικής υφής στοιχεία, όπως  κοινωνικά εγγράμματα, εμπειρίες προσωπικές, παραδόσεις, γενετικές καταβολές, επιδράσεις της κουλτούρας, της αγωγής, παιδείας, της ανδραγωγίας.

 Σημαντικότατος, μάλιστα, παράγοντας είναι η προσωπική συμβολή με τη καταβολή ψυχικής προσπάθειας και ενέργειας. ( Συνέχεια στο επόμενο)

 

                                                                                  Δημήτρης Μπάκας

                                                                                    11 Μαΐου  2023

ΘΕΜΕΛΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΔΙΚΤΥΩΜΑ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ

 

Ο  ψυχικός βίος του ανθρώπου έχει βασικά τρεις κύριες συνιστώσες: Το γνωστικό, το συναισθηματικό και την ηθική βούληση, που παράγει πρακτική ενέργεια. Ήτοι αντίστοιχα τα ενεργήματα του σκέπτεσθαι, του συναισθάνεσθαι και του πράττειν. Σύμπας ο υπερ- πολύπλοκος ανθρώπινος οργανισμός[βιολογικός , πνευματικός και ψυχικός], ως όλον εν  ζωή, οφείλει να ισορροπεί αρμονικά και  δυναμικά με τις απαιτήσεις – επιδράσεις  του  εσωτερικό κόσμου, του εξωτερικού περιβάλλοντος και της ανθρώπινης κοινωνικής οντότητας.

 Επειδή, όμως, τα πάντα  μεταβάλλονται διαρκώς, από ετερογενείς, μάλιστα εν πολλοίς ανεξέλεγκτους παράγοντες  επιβάλλεται στα άτομα μια συνεχής αναρρύθμιση των ικανοτήτων τους, για ικανοποιητική προσαρμογή στις εκάστοτε νέα  απαιτήσεις. Η πρόγνωση και η προετοιμασία αντιμετώπισης των αλλαγών, που οπωσδήποτε θα έλθουν, επιβάλλουν την πληρέστερη, δυνατόν, εξοικείωση με τα ερεθίσματα  σύμπαντος  τριπλού χώρου. Τα ερεθίσματα αυτά προκαλούν ανάλογα ενεργήματα από μέρους του ανθρώπινου οργανισμού.  Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε  ότι χρειάζονται όλα όσα ο άνθρωπος έχει εντοπίσει είτε στον εξωτερικό Κόσμο, είτε μέσα στον εσωτερικό του χώρο, είτε στις σχέσεις του  με τους συνανθρώπους του.

Ο άνθρωπος εκφράζεται με λέξεις με ειδικό περιεχόμενο[έννοιες, όροι], που περιέχουν νοήματα, με τα οποία προσεγγίζεται η φυσική και πνευματική πραγματικότητα. Αυτές οι έννοιες ουσιαστικά δημιουργούν ένα τεράστιο και πολύπλοκο πλαίσιο σχέσεων, με τις οποίες  εναρμονίζεται το άτομο στο σύνολο. Οι σχέσεις(=αξίες) προκαλούν ενεργήματα, τα οποία συνιστούν και την ουσία της ζωής. Με τα  βασικά αυτά ενεργήματα ο  άνθρωπος, ως πρόσωπο,  σκέπτεται, συναισθάνεται, συνυπάρχει κοινωνικά, θρησκεύεται, διαλογίζεται, διασκεδάζει, παλεύει τις δυσκολίες της ζωής….

Η ατέλειωτη ποικιλία ενεργημάτων με πολύτροπη προέλευση και άπειρους σκοπούς, με αναρίθμητες διαβαθμίσεις και εντάσεις είναι η έκφανση της ουσίας  της ζωής, η ζωική δύναμη (αρνητική εντροπία), που συνιστά το κύριο χαρακτηριστικό  του ανθρώπου, λόγω της συνειδησιακής του δύναμης. Τα ατελεύτητα αυτά ενεργήματα που κατά περίπτωση συνιστούν τις προσωπικές αξίες πρέπει να συντίθενται κατ’ οικονομίαν, δηλαδή με σωστές κάθε φορά αναλογίες. Αυτό συνιστά και το μέγιστο πρόβλημα για λύση. Η επιλογή των αναλογιών. Δεν είναι δυνατόν να ανακαλύψουμε καινούργιες αξίες. Η ανθρώπινη εμπειρία είναι ήδη  πολύ μεγάλη. Φαίνεται όμως ότι υπάρχει πρόβλημα στον προσδιορισμό του περιεχομένου και ειδικότερα στην αρμονική κατ΄ οικονομία  σύνθεση των αξιών. Αυτό, το δυσεπίλυτο πρόβλημα  είναι έργο του σπουδαιότερου οργάνου , του εγκεφάλου μας.

 

Αξία είναι ό,τι προκαλεί το  ενδιαφέρον και την προσωπική ορμή προ ένα αντικείμενο, λόγω της ευαρέστησης και ικανοποίησης, που δημιουργεί μέσα μας. Η αξία είναι λοιπόν μία  έννοια σχέσης. Μία έννοια που εκφράζει τη συναισθηματική ή βουλητική σχέση, που υπάρχει μεταξύ του υποκειμένου[ ανθρώπινης ύπαρξης] και ενός υλικού ή πνευματικού αντικειμένου. Η σχέση αυτή , δηλαδή , γεννά στην ψυχή ένα ευάρεστο συναίσθημα. Είναι , λοιπόν η αξία μια έκφραση  κατάφασης και ικανοποίησης για κάτι που το κάνει αρεστό και επιθυμητό.. Η αξία, από ορισμένη άποψη [ υλική, σωματική, γνωστική, αισθητική ,κοινωνική, θρησκευτική κλπ.] μας ικανοποιεί, γιατί ανταποκρίνεται σε ορισμένες έμφυτες ή τεχνητές ανάγκες, προδιαθέσεις , τάσεις , ροπές του ανθρώπου. Η αξία είναι η αιτία που συντελεί να θεωρείται ένα αντικείμενο ως «αγαθό». Τα αγαθά [ υλικά, πνευματικά] είναι αγαθά ,γιατί ενέχουν κάποια αξία.  

 

Η θέα των αξιών δε μοιάζει με τη θέα σε καθρέπτη τοίχου, αλλά σε  επιφάνεια λίμνης, που όταν είναι καθαρή και γαλήνια απεικονίζει μάλλον πιστά το τοπίο, αν όμως είναι ταραγμένη από επιρροές και πάθη τότε προκαλείται δαλτωνισμός και παραμορφώσεις.

Οι αξίες , που πυροδοτούν το συναίσθημα και είναι κίνητρα και τα ελατήρια της ανθρώπινης βούλησης , ενεργούν πάνω σε αυτή όχι ως δυνάμεις εξαναγκασμού, αλλά ως δείκτες σκοπών. Οι αξίες δεν προσδιορίζουν την προσωπικότητα, αλλά η ελεύθερη προσωπικότητα, όταν δέχεται τα δεοντολογικά αιτήματα , που προβάλλονται από τις αξίες, προσδιορίζει τον εαυτό της. Η πραγμάτωση των αξιών σημαίνει αυτοπραγμάτωση και αυτοδιαμόρφωση του ανθρώπου.

Για να μορφωθεί ο άνθρωπος πραγματικά , πρέπει να θεραπευθούν ολόπλευρα και αρμονικά όλες οι αξιολογικές τάσεις με τη  βίωση ή πραγματοποίηση των αντίστοιχων αξιών, οπότε δημιουργείται ένα σύστημα και μια οργανική ενότητα. Ένα ζωντανό  καλλιτέχνημα διαρθρωμένο και εμψυχωμένο από μια ενοποιό ζωική αρχή και δύναμη την  αρνητική εντροπία. Η υπέροχη αυτή σύνθεση, πρέπει να είναι συμβατή και πλήρως εναρμονισμένη με τον ιδανικό κοινοτικό, αλλά κα παγκόσμιο ρυθμό.

  ΒΑΣΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ. Θεμελιακές αξίες: γενετικός κώδικας, παραδόσεις, νοόσφαιρα, κουλτούρα.

ΧΩΡΟΔΙΚΤΥΩΜΑ ΑΞΙΩΝ:

•   Ρυθμιστικές[ αιώνιες]  αξίες

1.  Αστερισμός αξιών της Αλήθειας: γνωστική πλευρά της ζωής[Λόγος, νόηση, γνώσεις, σοφία, επιστήμες, φιλοσοφία, ένταξη – επιβεβαίωση  μέσα στον εξωτερικό κόσμο].

2.  Αστερισμός αξιών του Κάλλους: Συναισθηματική πλευρά της ζωής[ Αίσθημα, συναίσθημα, συγκινήσεις, ορμές, ευπρέπεια, τέχνες, ομορφιά , ωραιότητα, υψηλό, τραγικό κλπ, επιβεβαίωση του εσωτερικού μας κόσμου].

3.  Αστερισμός  αξιών του Αγαθού : Πρακτική πλευρά της ζωής[δικαιοσύνη, ηθική, φιλανθρωπία, επιβεβαίωση μέσα στο ανθρώπινο κοινωνικό σύνολο].

•   Αξίες πλατέματος του  προσώπου.

1.  Εμπιστοσύνη [κατανόηση, αίσθημα συνανήκειν, εμπιστοσύνη, empathy].

2.  Αγάπη [κύριος συναισθηματικός δεσμός, , amae, αντίθ. Μίσος].

3.  Ελπίδα [ αναδύεται από τη σύνθεση  των παραπάνω αξιών. Συνιστά τη δύναμη αισιοδοξίας για πορεία στη θετική πλευρά της ζωής]

•   Αξία της ατομικής συνείδησης.[εδραίωση στο ανθρώπινο είναι]. [  Συνειδητότητα: Το   κύριο χαρακτηριστικό του ανθρώπου, ως προσώπου. . Αυτοπαρατηρεί τον εαυτό του και τον τοποθετεί μέσα στο περιβάλλον.  Ο χώρος ανάπτυξης της συνειδήσεως καθορίζει το «πλάτεμα» της ύπαρξής μας και την αίσθηση του Κόσμου μας. Ο Κόσμος είναι ένας, αλλά ο κάθε άνθρωπος έχει την δική του αντίληψη, άρα και το δικό του κόσμο.

·  Αξία σταθερότητας: Ιερότητα,[ οσιότητα, αγιότητα], ήτοι τα «πιστεύω» μας. Η Πίστη, είναι ο απώτερος πόλος σταθερότητας στο άπειρο.

 Αρχή σύνθεσης: Διαλογική: Είναι η αρχή της Χρυσής Τομής, ήτοι τα μέρη διατηρούν την    προσωπικότητά τους και την διαφορετικότητά τους, ενώ συναποτελούν ένα όλο που τα περιέχει. Έτσι η κάθε αξία είναι ευδιάκριτη και έχει την αναλογία της στην όλη σύνθεση, αλλά το όλο ενώ περιέχει όλες τι «γεύσεις» αποτελεί κάτι διαφορετικό από τα μέρη του. Αποτελεί κάτι παραπάνω.

 

Φάσεις σύνθεσης:

   Πρώτη φάση: Ο Χρυσούς Κανόνας: ισότιμη θεώρησή των ρυθμιστικών αξιών  και    σύνθεση κατ΄ οικονομία [ σε συνάρτηση με το θέμα], ώστε πάντοτε να συνιστούν ένα όλο και ενιαίο κορμό. Η αλήθεια, το κάλλος και το αγαθό, ως ενιαίο σύνολο, αδιάσπαστο στη λειτουργία του συνιστά την λυδία λίθο , για τη δοκιμή όλων των ενεργειών. Είναι το στοιχείο ενεργοποίησης της ατομικής συνειδήσεως, που αγκαλιάζει τα επιμέρους στοιχεία , τα διαμορφώνει σε ένα αρμονικό  όλο την προσωπικότητα, την οποία  εντάσσει αρμονικά στο γενικό περιβάλλον.

 Δεύτερη φάση: Καλλιέργεια και θεραπεία των αξιών πλατέματος με βάση, πάντοτε τις τρεις  ρυθμιστικές αξίες.

 Τρίτη φάση: Σταθεροποίηση με την αξία της ιερότητας .

 Τέταρτη φάση: Εμπλουτισμός της προσωπικότητας με την ένταξη, κατ’ οικονομία όλων των αξιών, η οποία γίνεται με πιο ασφαλή τρόπο.

 

 Αρχές προσέγγισης της πραγματικότητας:

1.  Ψηφιακή [ γραμμική-λογική [Οδηγεί σε επικίνδυνους δυϊσμούς]

2.  Αναλογική [ ποιητικού χαρακτήρα, αλλά και μυθοποιητικού]

3.  Ολογραμμική [ το όλο ενυπάρχει στο μέρος  και το αντίθετο]. (συνέχεια στο επόμενο)

 

                                                                    Δημήτρης Μπάκας

                                                                       18 Μαΐου 2023

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΗΘΙΚΗ (Μέρος Β΄)

 

Οι δημοκρατίες είναι εύθραυστες, γιατί ζούνε από τις συγκρούσεις , οι οποίες όμως μπορούν να τις αλλοιώσουν σε μεγάλο βαθμό ή ακόμη και να τις καταπνίξουν. Όλες οι μορφές δημοκρατίας, που υπάρχουν είναι  ανολοκλήρωτες και ατελείς. Μάλιστα παρουσιάζουν και συμπτώματα οπισθοδρόμησης, που έχουν ως στόχο να αφαιρέσουν από τη δικαιοδοσία των πολιτών τις μεγάλες αποφάσεις. Αυτές σχετίζονται με την όξυνση της πολυπλοκότητας  των προβλημάτων, που απαιτούν άκρως εξειδικευμένους φορείς ικανούς για σχεδίαση και υλοποίηση τέτοιων έργων.

 Με αυτό τον τρόπο αποπολιτοποιείται  και ουσιαστικά εκφυλίζεται η δημοκρατία σε τεχνοκρατία, οικονομία, γκάλοπ και στατιστικές. Και μια τέτοια  πολιτική, κατακερματισμένη , παύει να κατανοεί τη ζωή, τα βάσανα, τις δυσκολίες, τη μοναξιά , και τις ανάγκες που γενικά δεν είναι δυνατόν να μετρηθούν. Έτσι αναδύεται η ακηδία(αδιαφορία) των πολιτών  λόγω μειωμένης πλέον ουσιαστικής ευθύνης για τα γενικά προβλήματα της Πολιτείας.

 

Οι δημοκρατίες έρχονται συνεχώς αντιμέτωπες και αυτό θα συμβαίνει και στο μέλλον με το τεράστιο πλέον πρόβλημα που προκαλεί η χωρίς προηγούμενο ανάπτυξη της τεράστιας μηχανής (επιστήμης, τεχνοκρατίας και εμπορικού κέρδους) που παράγει μεν γνώση τεχνικής φύσεως, αλλά παράλληλα μία επικίνδυνη πλέον υποβάθμιση της ανθρωπιστικής παιδείας. Έτσι ο πολίτης με την εξειδικευμένη γνώση στερείται της ολιστικής και σωστής αντίληψης της ίδιας της ζωής. Μετατρέπεται και εκείνος σε ένα είδος παραγωγικής μηχανής. Εργαλειοποιείται! Χειραγωγείται,  ακόμη, και στα βασικά θέματα ζωής, όπως είναι η πατρότητα, μητρότητα….!!!

Οι πολίτες αποβάλλονται από τον πολιτικό χώρο, που όλο και περισσότερο γίνεται κτήμα και τόπος των «ειδικών», με συνέπεια να εμποδίζεται σε επικίνδυνο βαθμό ο εκδημοκρατισμός της γνώσης. Κάτω από τις συνθήκες αναγωγής του πολιτικού στο τεχνικό και στο οικονομικό, η αναγωγή του οικονομικού  στο εμπορικό κέρδος προκαλούν, απάθεια ή καταφυγή στη ιδιώτευση, και εξασθένιση της ποιότητας ευθύνης του πολίτη  ή αντίθετα στρέφεται σε βίαιες εξεγέρσεις  κατά των δημοκρατικών θεσμών.

 

Η αναγέννηση της δημοκρατίας προϋποθέτει την αναγέννηση της έννοιας του πολίτη. Η αναγέννηση του πολίτη  προαπαιτεί την αναγέννηση της χαμένης αλληλεγγύης και της ευθύνης. Δηλαδή την καλλιέργεια των βασικών ανθρώπινων αξιών και αρετών, οι οποίες μόνον με μια ευρεία ανθρωπιστική παιδεία αναπτύσσονται.  Με την ολιστική  παιδεία, η οποία παράλληλα με την επιστημονική και τεχνοκρατική είμαστε υποχρεωμένοι να αναπτύξουμε. Έτσι θα δημιουργηθούν κατάλληλες συνθήκες για ανάδυση μια ρεαλιστικής ηθικής στο επίπεδο του Ανθρώπου.

Ο ηθικός δεσμός  των ατόμων, ως αξία, έχει καταδειχθεί ήδη από την Αρχαιότητα. « Είμαι άνθρωπος, τίποτε το ανθρώπινο δεν μου είναι ξένο»( Τερέντιος). Αυτή η ανθρωποηθική συσκοτίσθηκε από τις διάφορες κλειστές πολιτισμικές  ηθικές, αλλά δεν έπαψε να διατηρείται μέσα στις μεγάλες παγκόσμιες θρησκείες.

 Έτσι αναδύεται εκ νέου μέσα στην σε ένα είδος γενικευμένης ηθικής του ανθρωπισμού, στα δικαιώματα του ανθρώπου. Ο Καντ έλεγε πως το γεωγραφικό πεπερασμένο της Γης  μάς επιβάλλει στους κατοίκους της μια αρχή παγκόσμιας φιλοξενίας, αναγνωρίζοντας στον άλλον το δικαίωμα να μην τον αντιμετωπίζουμε σαν εχθρό. Η σημερινή κοινή τύχη εκτιμάται ότι μάς επιβάλλει την αλληλεγγύη, ως ζήτημα ζωτικής σημασίας. Τουτέστιν  ύπαρξης του ανθρώπινου είδους!

Το κοινό πλανητικό πλέον πεπρωμένο μάς επιτρέπει να δεχτούμε και να  ολοκληρώσουμε μια ανθρωποηθική, που αφορά στη σχέση ανάμεσα στο κάθε άτομο ξεχωριστά  και το ανθρώπινο είδος , ως σύνολο. Το ανθρώπινο είδος οφείλει να αποκτήσει συνοχή και ενότητα, ώστε να αναδυθεί η «Ανθρωπότητα», ως κοινή συνείδηση και πλανητική αλληλεγγύη του ανθρώπινου είδους.

 Φυσικά δεν έχει πάψει η «Ανθρωπότητα» να συνιστά μια βιολογική έννοια, καθόσον υπαγόμαστε στη βιόσφαιρα, αλλά πλέον το γνωρίζουμε όλοι μας ότι έχουμε μια Γη Πατρίδα, που ήδη κινδυνεύει! Δεν είναι μια ιδέα απλά  ιδεατή. Έγινε κοινό πεπρωμένο μας  και μόνο η ανάπτυξη κοινής συνείδησης θα την αναβαθμίσει σε κοινότητα ζωής. Δηλαδή, μια ηθική έννοια, την οποία να μοιραζόμαστε πλέον όλοι μας.

 

 Δυστυχώς ο κίνδυνος της αυτοκαταστροφής είναι υπαρκτός και πολλαπλός μάλιστα. Είμαστε υποχρεωμένοι να γίνει πίστη στον καθένα μας ξεχωριστά και σε όλους, ει δυνατόν μαζί, ότι η σωτηρία της Γης μας είναι στις πλάτες κάθε γενιάς  ανθρώπων.

Μία συνδυασμένη πολιτική καλλιέργειας της ανθρωπινότητας. Παιδεία των ηθικών αρετών που συνιστούν την ειδοποιό διαφορά του ανθρώπου από τα λοιπά έμβια όντα θα πρέπει να αναπτυχθεί παράλληλα με οποιαδήποτε τεχνική ή καθαρά επιστημονική εκπαίδευση.  Προτεραιότητα ο Άνθρωπος , ως ανθρώπινο ον. Homo sapiens  και όχι homo demens.

 

Μια μεταρρύθμιση της σκέψης προς αληθινό ωραίο γενικό αγαθό, κόντρα στο ατομικό εγώ. Μια καλλιέργεια των αξιών και αρετών που ήδη έχουν αποσυρθεί και ξεχαστεί σε μεγάλο βαθμό. Ο διπλανός μας είναι συγκάτοικος.

 Μια πολιτική πολιτισμού με την ευρεία έννοια. Να συνδυάσουμε τη διαφορετικότητα με την ενότητα. Να διατηρήσουμε τα έθνη μας  και το πολιτισμό μας, αλλά να σεβόμαστε στο μέτρο που πρέπει και τους άλλους πολιτισμούς.

Να σεβόμαστε τον συνάνθρωπο ανεξάρτητα χρώματος και καταγωγής αρκεί να είναι άνθρωπος ως Άνθρωπος. Όχι ισοπέδωση, αλλά ποιοτική  διακριτή ταυτότητα… Πάντοτε στα όρια του Έθνους και του  Συνταγματικού Πατριωτισμού.

Στόχος μας: Η πορεία της ανθρωποποίησης προς τον εξανθρωπισμό.

Βεβαίως αυτό είναι το κυρίως μέλημα  των Διεθνών Οργανισμών, αλλά και της κάθε Πολιτείας  και Κοινωνίας.

 Αλλά, προπαντός,  και του κάθε οικογενειάρχη,  δασκάλου και γιατί όχι και του καθενός μας!!!. Δεν είναι εφικτό να επιβιώσει κανένας άνθρωπος μόνος του.

                                                                    

                                                                      Δημήτρης Μπάκας

                                                                          04 Μαΐου 2023

           

ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ, ΤΟ ΟΡΓΑΝΟ ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗΣ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ

 

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος =  (GPS  Grand Problem Solver!, ως εάν  Global Positioning System) ενεργοποιεί, τιθασεύει, και παροχετεύει την «αρνητική εντροπία», δηλαδή τη δύναμη της ζωής, την ευταξία, η οποία θα δώσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για την ανθρώπινη ύπαρξη. Ήτοι, επιτυγχάνει με θετικό πρόσημο δράσεως και την ανάλωση της ανάλογης ικμάδας για το μέγιστο βεληνεκές ενέργειας. Αυτό απαιτεί να εισαχθούν στο GPS, όσον το δυνατόν περισσότερα αληθή και δόκιμα στοιχεία. Απαιτεί να εισάγονται διαρκώς,  όσον το δυνατόν περισσότερα στοιχεία υπολογισμών και να γίνεται μια αδιάλειπτη  αναβάθμισή του.

 Ευτυχώς, ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτος! Εδώ και εκατό χιλιάδες έχει την ίδια χωρητικότητα και τις ίδιες  δυνατότητες, αλλά και  μια τάση… «δημοκρατικότητας»! Διαθέτει 1500 κυβ. εκ, περισσότερα από 150 δισεκατομμύρια κύτταρα, τους  νευρώνες και εκατοντάδες δισεκατομμύρια συνάψεις, που περιμένουν την ενεργοποίησή τους. Το θέμα είναι αποκλειστικά δικό μας. Από εμάς εξαρτάται να δώσουμε το σωστό πλούτο  καταγραφών, εγγραμμάτων, εμπειριών, σωστών γνώσεων, υγιών συναισθημάτων και ενάρετων ροπών δράσεων.

Έχει, όμως, και αρκετά μειονεκτήματα. Εύκολα γίνεται ράθυμος και ακαμάτης. Βολεύεται σε εύκολες λύσεις και όταν τις βρει του αρέσει να τις ακολουθεί. Είναι της ελάχιστης προσπάθειας. Απαιτείται συνεχή πρόκληση ενδιαφέροντος. Και η καλύτερη πρόκληση είναι η συνδαύλιση με  υψηλές αξίες. Το μεγαλύτερο κακό που μπορεί να πάθει ο εγκέφαλός μας είναι να μη έχει συναντήσει ποτέ το ..κακό!!  δηλαδή, να μη έχει δοκιμασθεί και εμβολιασθεί. Τότε στην πρώτη δυσχέρεια σαστίζει. Τα χάνει. Μπλοκάρει, γιατί αιφνιδιάζεται και τότε δυσκολεύεται στις επιλογές(δίλημμα= blind mind). Ευτυχώς, ο εγκέφαλος είναι  εκπαιδεύσιμος ακόμη και σε μεγάλη ηλικία [ φαινόμενο εκνεάνισης]. Αυτή τη δυνατότητα του εγκεφάλου την διαπίστωσαν με επιστημονικό τρόπο  οι ειδικοί μοριακοί νευρολόγοι

 Πρέπει, λοιπόν, να είναι πάντοτε ανοιχτό το μυαλό μας σε κάθε αλλαγή, ακόμη και στο απρόοπτο. Δυστυχώς τα πάντα αλλάζουν, χωρίς τη δική μας θέληση..

            Μια θετική φορά πορείας, επάνω σε μια μέθοδο, την οποία δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε για την ορθότητά της και πρέπει συνεχώς να ελέγχουμε με μικρές δόσεις δοκιμών. Ακόμη και οι εμπειρίες των προγενέστερων συνανθρώπων μας πρέπει στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας  να εξετάζονται, καθόσον αυθεντίες αλάνθαστες, σε ό,τι αφορά το όλον, ουσιαστικά  δεν υπάρχουν. Στα τεράστια και πολύπλοκα θέματα ένα μέρος του όλου μπορεί να συλλάβει το ανθρώπινο πνεύμα. Όταν εξετάζει και πλησιάζει στη απλή και ευδιάκριτη αλήθεια, ουσιαστικά χάνεται ένα μέρος του όλου, στο οποίο ανήκει το μέρος. Όταν, όμως, προσπαθούμε να συλλάβουμε το όλο χάνεται  η ευδιάκριτη αλήθεια. Το κυριότερο είναι ότι χάνεται η σπουδαιότητα των λεπτών  σχέσεων, που σε κάποια δεδομένη στιγμή μπορεί να είναι κρίσιμες.

•   Θετική πορεία: Αλήθεια- Κάλλος- Αγαθό, --ΦΩΣ= ΘΕΙΟΝ[explosion].

•   Αρνητική: Ψεύδος, ασχήμια, κακότητα-έρεβος,  ΜΑΥΡΗ ΤΡΥΠΑ.[implosion].

•   Μέθοδος: Προσωπική κατ’οικονομία δοσολογία. Δοκιμές, λάθη, συνεχής επίλυση προβλημάτων, εμπειρίες, μικρές δόσεις, «εμβολιασμός», ατομικός, αλλά και κοινός δρόμος. Συνεχή αμφισβήτηση και κριτική. Αμφιβολία για τις δικές μας απόψεις πρώτα. Συναίρεση, σύνθεση. διαφορετικότητα, αλλά και σύγκλιση προσεγγίσεων. Ήτοι, αρμονία της χρυσής τομής : διατήρηση της διάκρισης της ατομικότητας και  του όλου.

 

Γενικά συμπεράσματα:

•   Όσο πλουσιότερο, αλλά προπαντός  όσο υγιέστερο είναι το περιεχόμενο  της νόησης, των συναισθημάτων και των τρόπων ενεργείας  τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να αποφύγουμε το ψεύδος, την ασχήμια και το κακό.

•   Οι αιώνιες αξίες : Αλήθεια, Κάλλος και Αγαθό συνιστούν τους οδοδείκτες  προς  το φως, με την Πίστη στις δυνατότητες του ανθρώπινου πνεύματος και άγουν τον Άνθρωπο προς το Ιερό  φέγγος[explosion], ήτοι το  Πνεύμα το Θείον]. Αντίθετα το ψεύδος, η ασχήμια και η κακότητα, αργά η γρήγορα, οδηγούν σε αδιέξοδο,   στο έρεβος,  στη μαύρη τρύπα[ implosion].

•   Ο καθένας μας τοποθετεί τον εαυτό του, με την αυτοπραγμάτωσή  του, το δικό του σημείο πορείας. Η σύνθεση των αξιών αυτοπραγμάτωσης συνιστά μια προσωπική παλέτα αναλογιών- αποχρώσεων. Καθένας μας έχει τη δική του συνταγή. Μια όσο το δυνατό ευρύτερη, σαφέστερη , κατ’ οικονομία [αναλογική], ολιστική,  συναινετική και διαλογική θεώρηση, περισσότερων, εφικτά, κύριων αξιών είναι προαπαιτούμενο.

•   Δυστυχώς, η αλήθεια αποκρύπτεται πολύ εύκολα από το ψεύδος. Το κάλλος παραμορφώνεται από την αταξία και το αγαθό, σχεδόν πάντοτε βρίσκεται σε πιο ψηλά κείμενο σημείο, άρα, απαιτεί ξεχωριστή θέληση και προσπάθεια.

•   Η σύνθεση κατά οικονομία των αιώνιων αυτών αξιών συνιστά ένα χρυσό κανόνα, αλλά και το προαπαιτούμενο για ανάπτυξη κάθε άλλης αξίας.

•   Η αγάπη ( σεξουαλική και φιλανθρωπική), η οποία ενώνει τους ανθρώπους αναδύεται μόνον από την παραπάνω «χρυσή» σύνθεση, που είναι και η βάση οικοδόμησης της εμπιστοσύνης και της ανάπτυξης δεσμών συνοχής της κοινωνίας. Και μόνον από την συνένωση αυτή αναδύεται η ελπίδα που, το οξυγόνο της ζωής, που δίνει νόημα απτό και ελκυστικό.

•   Τελικά, το σημείο σταθερότητας το Ιερό αναδύεται, μόνον όταν θεμελιώνεται στη χρυσή σύνθεση. Τότε μπορεί να έχει πιθανότητες να μας οδηγήσει στο Ον με τις απόλυτες αξίες της Αγάπης, του Κάλλους και της Αλήθειας.

•   Τα πρώτα γενναία βήματα είναι η προσέγγιση της αλήθειας, του κάλλους και του αγαθού. Μια θεμελίωση ευρεία , σε βάθος και στερεή είναι το προαπαιτούμενο. Πρέπει να απομακρύνονται τα ασταθή στοιχεία του ψεύδους και της παραπλάνησης. Οι «κροκάλες» του φανατισμού να αντικαθίστανται με  «γόνιμο έδαφος». Πέραν, όμως , από τη θεμελίωση απαιτείται και η «αγκύρωση» σε σταθερά σημεία πίστεως. Τα σημεία αυτά πρέπει να αντέχουν στη δοκιμή της λύδιας λίθου του χρυσού κανόνα, της αλήθειας , του κάλλους και του αγαθού. Μόνον τότε, η θεμελίωση και η σταθερότητα είναι υγιείς καθόσον στηρίζονται σε έναν ευρύ  συνειδησιακό χώρο του προσώπου.

•   Η Αλήθεια, που στηρίζεται στις επιστήμες , στον  ορθό και φιλοσοφημένο λόγο, όπως και το κάλλος , αλλά και η πρακτική ηθική ενέργεια έχουν στερεότερη βάση, όταν οι διαστάσεις του χώρου συνείδησης  γίνονται ευρύτερες. Όταν τα όρια τα ατομικά διευρύνονται στην οικογένεια, στη φυλή, το έθνος, την Πατρίδα, αλλά και τη πανανθρώπινη Κοινότητα ακόμη. Προκαλούνται, όμως, επικίνδυνες οι καταστάσεις, όταν είναι στενά τα όρια αυτά. Η Πατρίδα συνιστά τον ιδανικότερο τόπο, ακόμη. Εκεί μπορεί να υπάρξει ζώσα η ατομική συνείδηση. Η έννοια της Πατρίδας , όμως, πρέπει να θεωρηθεί, ως ζωντανή ύπαρξη, με εσωτερική ευρυθμία,  αλλά και αρμονικά συνδεδεμένη με δεσμούς ευσταθείς και εύκαμπτους με το διεθνές περιβάλλον.

•    Κίνητρο: Η ευδαιμονία, με επιτυχή αντιμετώπιση του πόνου,  πορεία  και εξέλιξη της ζωής μας μέσα στο φως της Αλήθειας, στο άρωμα του Κάλλους και στη γλυκύτητα του Αγαθού, προς το   Ιερό , που ταυτίζεται με το ΟΝ, το Οποίο συναιρεί αρμονικά  τα ΠΑΝΤΑ σε ΑΠΟΛΥΤΟ ΒΑΘΜΟ.

•   Τα πρώτα βασικά βήματα:

1.  Πληροφορία-Γνώση-Σοφία-Αλήθεια: αυστηρή επιλογή συσχέτιση πληροφοριών, που αποδίδουν σωστές γνώσεις, μέσα σε ευρεία παιδαγωγία και ανδραγωγία με μύηση δια του ορθού Λόγου σε ευρύ φάσμα  επιστημών και  του φιλοσοφικού  στοχασμού.

2.  Υγιής συναισθηματικός πλούτος, με ευαισθησία στην ομορφιά, το κάλλος και την ευπρέπεια, που σημαίνει εν οικονομία ανάπτυξη των  συναισθημάτων, των επιθυμιών, των ροπών και τάσεων. Καλλιέργεια διάθεσης συνύπαρξης με τους συνανθρώπους , μπαίνοντας στη θέση τους [ empathy], θεωρώντας τους, ως εαυτούς μας και νιώθοντας, ότι ανήκουμε σε ένα σύνολο που θέλουμε να ανήκουμε και εκείνο μας θέλει, ως μέλη του [amae].

3.  Σταθερά «πιστεύω», με βάση τις εμπειρίες της ζωής και τις εξελίξεις προσέγγισης της πραγματικότητας [μέθοδος των ανθρωπιστικών και φυσικών επιστημών].

4.  Διαρκής παραγωγική δημιουργία, δια της εργασίας με νόημα ζωής υψηλού ενδιαφέροντος

5.  Δημιουργική συλλογική προσπάθεια με καλόβουλη συμμετοχή

6.  Τελικά η καλλιέργεια και η ωρίμανση του ανθρώπινου GPS ( ο Άνθρωπος εκτιμάται ότι εν πολλοίς βρίσκεται ακόμη στη εφηβική ηλικία ανάπτυξης!) Αλλά ακόμα και για τα γηρατειά μας δίνουν πολλές ελπίδες οι έρευνες των ειδικών!

Σε αυτή την ηλικία, η αλληλεπίδραση του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου γίνεται αρμονική, γεγονός που διευρύνει τις δημιουργικές μας δυνατότητες.  Γι' αυτό ανάμεσα σε άτομα άνω των 60 ετών μπορείτε να βρείτε πολλές προσωπικότητες που μόλις ξεκίνησαν τις δημιουργικές τους δραστηριότητες. Φυσικά, ο εγκέφαλος δεν είναι πλέον τόσο γρήγορος όσο ήταν στη νεολαία.  Ωστόσο, αποκτά ευελιξία.  Επομένως, με την ηλικία, είναι πιο πιθανό να παίρνουμε τις σωστές αποφάσεις και λιγότερο εκτεθειμένοι σε αρνητικά συναισθήματα. Η κορύφωση της ανθρώπινης πνευματικής δραστηριότητας εμφανίζεται γύρω στην ηλικία των 70 ετών, όταν ο εγκέφαλος αρχίζει να λειτουργεί με πλήρη ισχύ.  Με την πάροδο του χρόνου, η ποσότητα της μυελίνης στον εγκέφαλο αυξάνεται, μια ουσία που διευκολύνει την ταχεία διέλευση των σημάτων μεταξύ των νευρώνων.  Λόγω αυτού, οι πνευματικές ικανότητες αυξάνονται κατά 300% σε σύγκριση με τον μέσο όρο.

Ο καθηγητής Monchi Uri, από το Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, πιστεύει ότι ο εγκέφαλος των ηλικιωμένων επιλέγει το μονοπάτι που καταναλώνει λιγότερη ενέργεια, εξαλείφει τα περιττά και αφήνει μόνο τις σωστές επιλογές για να λύσει το πρόβλημα.  Διεξήχθη μια μελέτη στην οποία συμμετείχαν διαφορετικές ηλικιακές ομάδες.  Οι νέοι ήταν πολύ μπερδεμένοι, όταν περνούσαν τα τεστ, ενώ όσοι είναι άνω των 60 ετών πήραν τις σωστές αποφάσεις.

 Τώρα, ας δούμε τα χαρακτηριστικά του εγκεφάλου μεταξύ 60 και 80 ετών.

1. Οι νευρώνες του εγκεφάλου δεν πεθαίνουν, όπως λένε όλοι γύρω σας.  Οι μεταξύ τους σχέσεις απλώς εξαφανίζονται αν δεν ασχοληθεί κανείς με διανοητική εργασία.

        2. Η απόσπαση της προσοχής και η λήθη προκύπτουν λόγω της υπερπληθώρας πληροφοριών.  Επομένως, δεν χρειάζεται να εστιάζουμε όλη σας τη ζωή σε περιττά μικροπράγματα.

  Κοντολογίς, εάν ένα άτομο ακολουθεί έναν υγιεινό τρόπο ζωής,  έχει βιώσιμη σωματική δραστηριότητα και είναι πλήρως διανοητικά δραστήριο, οι διανοητικές ικανότητες ΔΕΝ μειώνονται με την ηλικία, απλώς ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΙ φτάνοντας στο αποκορύφωμά στην ηλικία των 80-90 ετών!

 

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ:

1)* Μη φοβάσαι τα γηρατειά. 

2)* Προσπαθήστε να αναπτυχθείτε πνευματικά. 

3)* Μάθετε νέες χειροτεχνίες, κάντε μουσική, μάθετε να παίζετε μουσικά όργανα, ζωγραφίστε εικόνες!  Χορός!

4)* Ενδιαφέρεστε για τη ζωή, συναντήστε και επικοινωνήστε με φίλους, κάντε σχέδια για το μέλλον, ταξιδέψτε όσο καλύτερα μπορείτε.

5)* Μην ξεχνάτε να πηγαίνετε σε μαγαζιά, καφετέριες ( εν μέτρω), παραστάσεις.

6)* Μην σιωπάς μόνος σου, είναι καταστροφικό για τον καθέναν μας.

7)* Να είσαι θετικός, να ζεις πάντα με τη σκέψη: παρακάτω: "όλα τα καλά πράγματα είναι ακόμα μπροστά μου!"_* ΠΗΓΗ: _New England Journal of Medicine._*

                                                                       

                                                                               Δημήτρης Μπάκας

                                                                                 25 Μαΐου  2023